Περιβάλλον

Ποτάμια – Καταρράκτες

Τα πιο σημαντικά ποτάμια της Ελλάδας ανά γεωγραφικό διαμέρισμα ενδεικτικά είναι τα εξής:

Θράκη

Ο Έβρος ποταμός, γνωστός και ως Μαρίτσα, είναι ο δεύτερος σε μέγεθος ποταμός της ΝΑ Ευρώπης (μετά τον Δούναβη) και ο κυριότερος ποταμός της Βαλκανικής Χερσονήσου, με συνολικό μήκος περίπου 530 χλμ. Πηγάζει από τα όρη Ρίλα, της Δ. Βουλγαρίας και κυλά σε βουλγαρικό έδαφος ΝΑ, διασχίζοντας την Α. Ρωμυλία, σχηματίζοντας κοιλάδα ανάμεσα στην Ροδόπη και τον Αίμο απ’ όπου και διέρχεται. Στην συνέχεια, μπαίνει για λίγα χιλιόμετρα στην Τουρκία, όπου αποτελεί το γεωγραφικό σύνορο μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. Περνάει κοντά στις ελληνικές κωμοπόλεις Φέρρες, Διδυμότειχο, Σουφλί και εκβάλλει στο βόρειο Αιγαίο Πέλαγος, στο λεγόμενο Θρακικό πέλαγος. Το μήκος του στο ελληνικό έδαφος μέχρι τις εκβολές του φθάνει τα 204 χιλιόμετρα. Στις εκβολές του σχηματίζει ένα τεράστιο και δαιδαλώδες Δέλτα, που αποτελεί τον πιο σημαντικό υδροβιότοπο της Ελλάδας. Οι κυριότεροι παραπόταμοί του είναι ο Τόνζος (Τούντζας), ο Εργίνης, ο Άρδας και ο Ερυθροπόταμος.

Άλλα ποτάμια της Θράκης ενδεικτικά είναι τα εξής:

• Ο Άρδας με μήκος 290 χιλιόμετρα που εκβάλλει στο Αιγαίο Πέλαγος
• Ο Νέστος με μήκος 243 χιλιόμετρα που εκβάλλει στο Θρακικό Πέλαγος
• Ο Κομψάτος με μήκος 68 χιλιόμετρα που εκβάλλει στην λίμνη Βιστωνίδα
• Ο Κόσυνθος με μήκος 55 χιλιόμετρα που εκβάλλει στην λίμνη Βιστωνίδα
• Ο Βοσβόζης με μήκος 53 χιλιόμετρα που εκβάλλει στο Θρακικό Πέλαγος

Μακεδονία

Ο Αλιάκμονας βρίσκεται στην Δυτική Μακεδονία και είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας με μήκος 297 χλμ. και βρίσκεται ολόκληρος σε ελληνικό έδαφος. Πηγάζει από τα βουνά Βέρνο, Γράμμο και Βόιο, στα σύνορα της χώρας με την Αλβανία, και εκβάλλει στο Θερμαϊκό κόλπο μεταξύ της Θεσσαλονίκης και της Κατερίνης. Σχεδόν σε όλο το μήκος του στο νομό Κοζάνης σχηματίζει την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου που δημιουργήθηκε μετά την κατασκευή του ομώνυμου φράγματος. Ο ποταμός σχηματίζει ένα εκτεταμένο Δέλτα που φτάνει τα 40.000 στρέμματα, πολύ μικρότερο από το Δέλτα του Αξιού (220.000 στρέμματα). Αιτία το μεγάλο φράγμα που κατασκευάστηκε και κατακρατεί μεγάλο μέρος των φερτών υλών. Χείμαρροι και παραπόταμοι του Αλιάκμονα είναι ο Γράμμος, ο Λαδοπόταμος, η Πραμόριτσα, ο Γρεβενίτικος, ο Βενέτικος, ο Τριπόταμος και άλλοι.

Άλλα ποτάμια της Μακεδονίας ενδεικτικά είναι τα εξής:

• Ο Στρυμόνας με μήκος 392 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Στρυμονικό Κόλπο
• Ο Αξιός με μήκος 380 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Θερμαϊκό Κόλπο
• Ο Νέστος με μήκος 243 χιλιόμετρα που εκβάλλει στο Θρακικό Πέλαγος
• Ο Αγγίτης με μήκος 75 χιλιόμετρα που συμβάλλει με τον Στρυμόνα
• Ο Γαλλικός με μήκος 70 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Θερμαϊκό Κόλπο
• Ο Λουδίας (Μαυρονέρι) με μήκος 60 χιλιόμετρα που συμβάλλει με τον Αλιάκμονα
• Ο Σαραντάπορος με μήκος 50 χιλιόμετρα που εκβάλλει στην Αδριατική Θάλασσα
• Ο Βενέτικος με μήκος 46 χιλιόμετρα που και συμβάλλει με τον Αλιάκμονα

Θεσσαλία

Ο Αχελώος γνωστός κι ως Ασπροπόταμος είναι ο δεύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας. Πηγάζει από την οροσειρά της Πίνδου και συγκεκριμένα από το όρος Λάκμος (Περιστέρι), ΝΔ του Μετσόβου και μετά από μια διαδρομή 220 χιλιομέτρων εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος. Διέρχεται από το νομό Τρικάλων, από τα όρια των νομών Καρδίτσας και Άρτας και μετά από τα όρια των νομών Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας. Διαχωρίζει με την πορεία του την Ακαρνανία από την Αιτωλία, διασχίζοντας διαδοχικά τις τεχνητές λίμνες των Κρεμαστών, του Καστρακίου και του Στράτου και αρδεύει την πεδιάδα του Αγρινίου. Στην ροή του προς το Ιόνιο δέχεται τα νερά των παραποτάμων του Αγραφιώτη, Ταυρωπού, Τρικεριώτη και Ινάχου. Σήμερα οι τρεις πρώτοι χύνονται στην τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών και ο τέταρτος στην τεχνητή λίμνη του Καστρακίου. Θεωρείται ο πλουσιότερος σε νερά γηγενής ποταμός της Ελλάδας.

Άλλα ποτάμια της Θεσσαλίας ενδεικτικά είναι τα εξής:

• Ο Πηνειός με μήκος 205 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Θερμαϊκό Κόλπο
• Ο Ενιπέας με μήκος 84 χιλιόμετρα που συμβάλλει με τον Πηνειό
• Ο Ταυρωπός (Μέγδοβας) με μήκος 78 χιλιόμετρα που εκβάλλει στην Λίμνη των Κρεμαστών

Ήπειρος

Ο Θύαμις ή Θύαμης ή Καλαμάς είναι ο μεγαλύτερος (σε μήκος) ποταμός της Ηπείρου και ο έβδομος μεγαλύτερος της Ελλάδας. Θύαμις είναι το αρχαίο όνομά του, ενώ Καλαμάς λεγόταν στο παρελθόν ο μεγαλύτερος παραπόταμός του, αλλά με το πέρασμα του χρόνου οι δύο ονομασίες ταυτίστηκαν. Το συνολικό μήκος του είναι 115 χλμ. Η πηγές του βρίσκονται στο όρος Δούσκο, κοντά στα σύνορα του νομού Ιωαννίνων με την Αλβανία. Η λεκάνη του έχει έκταση 1.800 τετρ. χλμ, περιλαμβάνει πλήθος παραποτάμων και πηγών και σχεδόν ολόκληρη (99%) ανήκει σε ελληνικό έδαφος. Ο ποταμός εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος, βόρεια της Ηγουμενίτσας, σχηματίζοντας Δέλτα.

Άλλα ποτάμια της Ηπείρου ενδεικτικά είναι τα εξής:

• Ο Αώος με μήκος 260 χιλιόμετρα που εκβάλλει στην Αδριατική Θάλασσα
• Ο Άραχθος με μήκος 110 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Αμβρακικό Κόλπο
• Ο Αχέρων με μήκος 52 χιλιόμετρα που εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος
• Ο Βοϊδομάτης με μήκος 15 χιλιόμετρα που συμβάλλει με τον Αώο
• Ο Λούρος με μήκος 80 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Αμβρακικό Κόλπο
• Ο Σαραντάπορος με μήκος 50 χιλιόμετρα που εκβάλλει στην Αδριατική Θάλασσα

Στερεά Ελλάδα

Ο Σπερχειός είναι ποταμός της Στερεάς Ελλάδας, που παλαιότερα λεγόταν Αλαμάνα, ονομασία γνωστή από την ομώνυμη μάχη. Έχει μήκος 82 χιλιόμετρα. Πηγάζει από το βουνό Τυμφρηστός (Βελούχι) της Ευρυτανίας και προχωρώντας ανατολικά μπαίνει στη Φθιώτιδα, διασχίζει την ομώνυμη κοιλάδα, ανάμεσα στην Οίτη και στην Όθρυ, και χύνεται στον Μαλιακό κόλπο. Κυριότεροι παραπόταμοι είναι ο Ρουστανίτης και η Βίστριτσα, που είναι δεξιοί παραπόταμοι, όπως και οι μικρότεροι Μαυρονέρι Φθιώτιδας, Γοργοπόταμος και ο Φθιωτικός Ασωπός. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην αρχαιότητα οι τρεις τελευταίοι χύνονταν στη θάλασσα, αλλά με τις προσχώσεις του Σπερχειού, που μετέθεσαν τον μυχό του Μαλιακού κατά 8 και πλέον χιλιόμετρα προς τα ανατολικά, εκβάλλουν σήμερα στον Σπερχειό.

Άλλα ποτάμια της Στερεάς Ελλάδας ενδεικτικά είναι τα εξής:

• Ο Αχελώος με μήκος 220 χιλιόμετρα που εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος
• Ο Εύηνος με μήκος 80 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Πατραϊκό Κόλπο
• Ο Ταυρωπός (Μέγδοβας) με μήκος 78 χιλιόμετρα που εκβάλλει στην Λίμνη των Κρεμαστών
• Ο Μόρνος με μήκος 70 χιλιόμετρα που εκβάλλει στα όρια Κορινθιακού και Πατραϊκού κόλπου
• Ο Κηφισός με μήκος 60 χιλιόμετρα που εκβάλλει στην Λίμνη Υλίκη
• Ο Ασωπός με μήκος 57 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο

Πελοπόννησος

Ο Αλφειός είναι ο πιο σημαντικός ποταμός της Πελοποννήσου. Λέγεται και Ρουφιάς και έχει μήκος 110 χιλιόμετρα. Πηγάζει στην Αρκαδία, κοντά στο χωριό Καμποχώρι, στους πρόποδες του Ταϋγέτου. Στην πορεία του δέχεται τα νερά των Ελισσώνα, Λούσιου, Λάδωνα, Ερύμανθου και του Κλαδέου. Τέλος χύνεται στο βόρειο άκρο του Κυπαρισσιακού κόλπου στην πλευρά της Ηλείας, κοντά στο Κατάκολο. Το ρεύμα του ποταμού αυτού είναι ορμητικό και μεταφέρει πολλές ύλες με την οποία και γίνονται συνεχείς προσχώσεις με συνέπεια να δημιουργούνται στη θάλασσα σε αρκετή ακτίνα λωρίδες γης, λαιμοί και λιμνοθάλασσες, όπως είναι: της Αγουλινίτσας, της Μουριάς και του Καϊάφα.

Άλλα ποτάμια της Πελοποννήσου ενδεικτικά είναι τα εξής:

• Ο Αλφειός με μήκος 110 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Κυπαρισσιακό Κόλπο
• Ο Ευρώτας με μήκος 82 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Λακωνικό Κόλπο
• Ο Πηνειός (Πελοποννήσου) με μήκος 70 χιλιόμετρα που εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος
• Ο Λάδωνας με μήκος πάνω από 60 χιλιόμετρα που συμβάλλει με τον Αλφειό
• Ο Πάμισος Μεσσηνίας με μήκος 48 χιλιόμετρα που εκβάλλει στον Μεσσηνιακό Κόλπο

Κρήτη

Λόγω του μικρού της πλάτους η Κρήτη δεν διαθέτει μεγάλα ποτάμια. Τα περισσότερα από αυτά είναι εποχικά και το καλοκαίρι είναι τελείως ξηρά. Μόνον δέκα από τα ποτάμια της διαθέτουν νερό σε όλη την διάρκεια του έτους κι αυτά συνήθως ξεκινούν από κάποια πηγή. Τα πιο μεγάλα ποτάμια του νησιού είναι ο Πλατύς Ποταμός και ο Ακουμιανός στο Ρέθυμνο, ο Αποσελέμης στο Λασίθι, ο Γεροπόταμος και ο Αναποδάρης, στην περιοχή της Μεσαράς, ο Τυφλός και ο Κολένης στην πεδιάδα των Χανίων, καθώς επίσης και οι Κυλιάρης, Μέγας Ποταμός και Κουρταλιώτης.

Καταρράκτες

Καταρράκτης ονομάζεται συνηθέστερα το τμήμα ποταμού, τα νερά του οποίου πέφτουν απότομα από μεγάλο ύψος σε χαμηλότερο επίπεδο. Αυτό είναι δυνατό να συμβαίνει λόγω απότομης και μεγάλης κλίσης της κοίτης του ποταμού, είτε λόγω κάθετης υδατόπτωσης σε κοίτη χαμηλότερου επιπέδου. Κύρια στοιχεία ενός καταρράκτη είναι το εύρος του χείλους του, το ύψος του, (ύψος υδατόπτωσης), η κλίση του και ο όγκος του καταρρέοντος νερού ανά ώρα, ή 12ωρο, ή 24ωρο.

Οι σημαντικότεροι καταρράκτες της Ελλάδας είναι οι καταρράκτες του ποταμού Εδεσσαίου (Βόδα) της Έδεσσας των οποίων η υδατόπτωση χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Βρίσκονται στο κέντρο της πόλης και αποτελούνται από 11 καταρράκτες, οι μεγαλύτεροι σε όλα τα Βαλκάνια. Ο μεγαλύτερος από αυτούς λέγεται "Κάρανος" και το νερό του πέφτει από ύψος 70 περίπου μέτρων.

 

 

Ο ψηλότερος καταρράκτης στην Ελλάδα, ο Μάστορας, βρίσκεται στην Κρήτη και ονομάζεται Μάστορας. Έχει ύψος 215 μέτρα και χύνεται μέσα στο φαράγγι του Χα, κοντά στην Ιεράπετρα.

 

 

 

 

Άλλοι εντυπωσιακοί καταρράκτες ενδεικτικά είναι οι εξής:

Οι καταρράκτες Σκρα στο χωριό Πάικο στο Κιλκίς πέφτουν από ύψος 5 μέτρων και χύνονται στην Σμαραγδένια λίμνη.

 

 

 

 

Ο καταρράκτης Λεπίδα στην κεντρική Ροδόπη στον νομό Δράμας. Πέφτει από ύψος περίπου 25 μέτρα.

 

 

 

 

 

Ο καταρράκτης Φρακτός στην Δράμα έχει ύψος περίπου 15 μέτρα και συνεχή ροή όλο τον χρόνο.

 

 

 

Οι καταρράκτες Μεσορόπης στην Μεσορόπη Καβάλας, Παγγαίο ρέμα. Το ύψος τους αγγίζει τα 7 μέτρα.

 

 

 

 

 

Οι καταρράκτες "Σκοτωμένου Νερού" στο Βόιο Κοζάνης. Χωρίζονται στον κάτω καταρράκτη (Κάτω Βάθρα) ύψους 25 μέτρων και τον πάνω (Άνω Βάθρα) ύψους 30 μέτρων. Δέκα λεπτά ψηλότερα υπάρχει και ένας μικρότερος (Κρυμμένη Βάθρα). Το όνομα δόθηκε επειδή ο μεγάλος καταρράκτης δεν ακουμπάει σε βράχο με αποτέλεσμα το νερό να είναι στον αέρα. Κατά συνέπεια αυτού το νερό σκορπάει και πέφτοντας στα βράχια ''σκοτώνεται''. Την άνοιξη έχουνε σεβαστή ποσότητα νερού και ανάλογα με τις χιονοπτώσεις, ενώ το χειμώνα σχηματίζονται εντυπωσιακοί παγοκρύσταλλοι.


 Οι δίδυμοι καταρράκτες Μοκιστιάνου της Αγίας Σοφίας στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας, όρη Ναυπάκτου.

 

 

 

 

Ο Καταρράκτης Πανταβρέχει στον Κρικελοπόταμο στην Ευρυτανία. Αμέτρητοι συνεχόμενοι μικροί καταρράκτες σε συνολικό μήκος περίπου 80 μέτρων ρίχνουν τα νερά τους από ψηλά, από μια πλαγιά με αρνητική κλίση μέσα στον Κρικελοπόταμο.

 

 

Ο καταρράκτης του Γοργοποτάμου στο ομώνυμο φαράγγι στην Οίτη στον νομό Φθιώτιδας. Φτάνει μέχρι ύψος 97 μέτρα.

 

 

 

 

Οι καταρράκτες της Νέδας στο ομώνυμο φαράγγι, στην Μεσσηνία που πέφτει από ύψος 20 περίπου μέτρων.

 

 

 

 

 

Πηγές:

http://micro-kosmos.uoa.gr/gr/magazine/ergasies_foititon/ekptech/greece/potamia.htm
https://el.wikipedia.org/wiki/
http://history-pages.blogspot.co.ke/2011/12/10_26.html
http://frontoffice-147.dev.edu.uoc.gr/natural-enviroment/geographicelements/geographycrete.html
http://canyoning-caving.blogspot.nl/p/blog-page_21.html
http://partetavouna.blogspot.nl/2014/05/blog-post.html
http://perierga.gr/2015/09/πανέμορφοι-καταρράκτες-στην-ελλάδα/